De eerste sneeuwvlokjes vallen.  Het is december als ik bij Aicha langs ga. Ik ben met haar in contact gekomen via mijn schoonmoeder. Ze wonen bij elkaar in de straat. Aicha reageert spontaan als ik haar bel met mijn verzoek of ik bij haar langs mag komen voor een interview over haar voedselgewoontes en haar favoriete recept. Ik ben van harte welkom. We spreken af op woensdag, dan zijn de kinderen ook thuis. Jasmine is bij vriendinnen om een toneelstukje te oefenen, Ilhem en Romysa zijn er wel en nemen tijdens het gesprek en de thee mijn haren stevig onder handen. Stijl vinden ze nu eenmaal mooier en ik heb een bos krullen. Met behulp van een speciale, zoet ruikende spray en soms hardhandig borstelen, lukt het ze om mij van een stijl kapsel te voorzien.  Met name Ilhem is tevreden. Zelf hebben ze beiden prachtige, donkere krullen.

De Marokkaanse keuken is wereldwijd gewaardeerd om haar diversiteit, smaak en geur. Marokkaanse gerechten hebben een lange traditie en halen hun oorsprong in de Arabische, Berberse en Moorse gastronomie. De meest bekende gerechten zijn couscous, tajine, harira, en zoet Marokkaans gebak met amandelen en honing. De Marokkaanse keuken staat erom bekend erg gekruid te zijn. Meer nog dan die van andere Arabische landen.

Aicha heeft alle ingrediënten voor de tajine klaarstaan: kalfsvlees, aardappelen, wortelen, ui, knoflook, saffraan, gewelde pruimen, olijven, olijfolie en zonnebloemolie, platte peterselie, tomaat, gemberpoeder, komijn en zout en zwarte peper.  Ze vaagt eerst of er ingrediënten bij zijn die ik vanwege mijn dieet niet kan eten en die verdwijnen direct van het aanrecht.  Het gaat om de tomaat, de peterselie en de specerijen.  Verse gember en een verse rode peper zou hebben gekund en zou ook  lekker zijn geweest om toe te voegen maar die heeft ze niet in huis.

Aicha doet haar hoofddoek om omdat ik foto’s wil maken, ook van haar. Ze gebruikt een pan van puur aardewerk. Ze wijst me op de geur die de pan afgeeft. De afzuigkap gaat niet aan want ze houdt van de geur van tajine uit deze pan die ze al heeft sinds 2004. De deksel is helaas gesneuveld. Na de olie gaan de uien in de pan om het vlees niet te laten aanbranden.  De aardappelen, wortelen, knoflook, saffraan en de olijven worden toegevoegd. Het geheel wordt afgeblust met water en zal ongeveer anderhalf uur afgedekt stoven op een halfhoog vuur.  Het ruikt heerlijk.

Ondertussen zet Aicha het water op voor de thee, Chinees voor mij en voor de familie Marokkaanse met munt en veel suiker.  We gaan in de woonkamer zitten en drinken thee, eten amandelen en koekjes. Eten is belangrijk, zeker als er gasten zijn. Dat is iets dat Aicha van huis uit heeft meegekregen. Ze is op driejarige leeftijd vanuit het Noorden van Marokko met haar ouders naar Nederland gekomen.  Ze is nu 34 jaar oud, haar man 35. Haar man is op 21-jarige leeftijd naar Nederland gekomen.  Aicha heeft tot 2 jaar geleden gewerkt als directiesecretaresse en werkt nu als administrateur voor haar eigen onderneming. Ze doet ook aan pilates. Ze vertelt dat toen ze een keer ging skiën dat het door haar collega’s heel wonderlijk werd gevonden dat ze dat deed met een hoofddoek om.  Haar man is eigenaar van een vleesgroothandel met twee vestigingen. Op mijn vraag of ze ooit nog terug denkt te gaan naar Marokko, bevestigt ze dat dit wel het plan is geweest. Ze hebben een groot stuk land in hun bezit met olijfbomen maar door een ernstig ongeluk tijdens hun vorige verblijf, hebben ze ervaren dat de zorg in Marokko vele malen slechter is dan in Nederland. Dat doet ze twijfelen. Voorlopig gaan ze regelmatig, bij voorkeur in april/ mei terug. Dan is alles groen, ruikt lekker en het is nog niet zo droog en warm als in de zomer.  Specerijen en olijfolie worden rechtstreeks uit Marokko geïmporteerd.

Een ‘alles-uit- een-pan’ gerecht is traditioneel voor Marokko.  Met elkaar wordt er uit de pan gegeten, het vers gebakken brood wordt gebruikt als bestek. Eten is vooral een sociaal gebeuren en gebeurt eigenlijk de hele dag door.  Als er niet gegeten wordt, wordt het wel voorbereid, verbouwd, gekocht, en/of voorgesneden. De dag begint ’s morgens met een ontbijt van olijven, griesmeel,  brood en honing. De lunch is warm en na de siësta volgt koffie en een warm avondmaal. ’s Avonds wordt er nog wat gesnoept van paprika’s en olijven.

Tajine blijkt echt haar lievelingsmaal te zijn. Oorspronkelijk en bij voorkeur maakt ze het op een houtskoolvuurtje. De BBQ leent zich daar goed voor. Ook tijdens een picknick gaat de BBQ mee om een tajine te bereiden. Haar vader heeft een volkstuintje in Den Haag en in de zomer wordt daar op de BBQ de tajine bereid van vers uit de grond getrokken aardappelen, rettich en andere groenten. Verser kan je het niet krijgen. Dat is ook wat Aicha ervaart als gezond eten: iedere dag kookt ze met verse producten.  Vanaf het moment dat de kinderen hun eerst hapjes aten, maakte ze ook zelf de babygroenten klaar. Nadat ze deze had geproefd uit een potje babyvoedsel , besloot ze om dit haar kinderen nooit te zullen geven. De smaak stond haar niet aan.  Lekker eten vindt ze vooral die ingrediënten die rood en geel van kleur zijn zoals tomaten en paprika’s. Kruiden zoals platte peterselie en koriander vindt ze heerlijk en verder alles wat in de specifieke seizoenen te krijgen is. Vanwege het geloof eten ze geen varkensvlees. Ze staat open voor allerlei invloeden. Zo maakt ze bijvoorbeeld nasi, quiche en lasagne maar dan wel met een verse tomatensaus. Pakjes komen er niet in.  Spruitjes, bloemkool en gekookte witlof vindt ze niet lekker. Dat komt goed uit, ik ook niet. Eten draait vooral om gezelligheid en om familie en vrienden te verwennen. Dat is haar met de paplepel ingegoten. Bovendien vindt Aicha het heerlijk om te doen.  Ze is een echte liefhebber en houdt ervan om nieuwe dingen uit te proberen. Vandaar dat er ook niet-Marokkaanse gerechten op tafel komen. Bij de pilates les hoort ze wel eens over wat mensen eten en dan verbaast ze zich toch wel een beetje over eentonigheid van de aardappelen/ groente/ vlees-gewoonte in Nederland die blijkbaar toch nog de boventoon voert.

De werelden van mannen en vrouwen zijn gescheiden. Mannen zorgen voor de inkomsten. Zij horen ook niet bij een bevalling aanwezig te zijn, dat is een vrouwenaangelegenheid.  De keuken is ook het domein van de vrouw. Op mijn vraag hoe de perfecte vrouw eruit ziet, antwoordt ze dan ook dat dat een keukenprinses is. Aicha maakt alles zelf, eigen brood, eigen cake die heel luchtig is door het eiwit en het eigeel van elkaar te scheiden en weinig vet toe te voegen.

Ondertussen is de tajine klaar. De avond tevoren heeft Aicha al een brood gebakken en na de ingrediënten nog even te hebben gecheckt, gaan we gezellig eten. Mijn schoonmoeder en ik krijgen bestek en een bord maar dat is niet echt nodig. Het ruikt heerlijk, smaakt geweldig.  Het vlees is zacht, de aardappelen en wortelen beetgaar. Ik ga dit zeker thuis ook maken. Ook Aicha is verrast over de smaak ondanks het weglaten van de voor haar gebruikelijke specerijen. Een, hoe kan het ook anders, rood pepertje in zijn geheel mee laten koken en wat vers geraspte gember kan nog wat smaak toevoegen.

Op mijn vraag of er ook voedselallergieën en -intoleranties voorkomen in Marokko,  meldt Aicha dat zij dat niet kent. Mogelijk heeft het ermee te maken dat het de gewoonte is om kinderen twee jaar lang te zogen. Door de moedermelk bouwen de kinderen een goed immuunsysteem op . En zoals eerder gezegd, wordt ook de babyvoeding van verse ingrediënten gemaakt, er wordt niet uit potjes gegeten.

Aicha wordt blij van lekker en gezond eten. Lekker leven vindt ze ook belangrijk. Een beetje lacherig zegt ze dat vrede natuurlijk ook belangrijk is. Ze geeft aan dat ze  een makkelijk mens is en geïnteresseerd is in andere culturen. Wel merkt ze op het schoolplein dat mensen soms negatief reageren op haar hoofddoek. Ze trekt zich daar niets van aan en leidt haar leven op een voor haar goede manier volgens de normen en waarden van je naasten lief hebben, en goed zijn voor je medemens ook al hebben ze een ander geloof. Dat is niet altijd eenvoudig. Ook hier in de straat wordt, als er iets gebeurd, toch eerst naar anderen gewezen. Ook de situatie in de wereld helpt daar niet bij.  Volgens Aicha gaat het vooral om  de opvoeding door de ouders.  Als ouder heb je een voorbeeldfunctie, ongeacht je geloof of levensovertuiging.